geschiedenis van geleen

 

 

Hoofdlijnen van de geschiedenis van Geleen

 

Het huidige "Geleen" bestaat uit de oude dorpskernen Oud(Op)-Geleen, Lutterade, Krawinkel, Daniken en (Spaans)-Neerbeek.

 

Ca. 5000-4500 v. Chr., Bandkeramische cultuur

Het hele gebied ten westen van de Geleenbeek is in die tijd bewoond geweest. Er waren huizen, landbouw, veeteelt, aardewerk met bandversiering en stenen werktuigen.Ca. 2000 v.

 

Chr. Bekercultuur

Er zijn vondsten gedaan, die in vorm en versiering doen denken aan de latere Zonnebekers. Gevonden zijn o.a. een aantal bijlen, een dolk en aardewerk.

 

Ca. 1700-600 v. Chr. Bronstijd

In heel Geleen zijn vondsten gedaan van werktuigen, vervaardigd van brons, o.a. bijlen. Verder zijn een aantal crematiegraven uit die tijd gevonden.

 

Ca. 600-54 v. Chr. IJzertijd

Vondsten op diverse plaatsen in Geleen van huisplattegronden, aarden vaatwerk en voorwerpen van brons en ijzer.

 

Ca. 54 v. Chr-450 na Chr. Romeinse periode

In heel Geleen zijn vondsten gedaan van voorwepen uit de Romeinse periode, o.a. een sarcophaag, graven (o.a. het bekende graf van Amandus), aardewerk, bonzen en ijzeren voorwerpen. Op een locatie in Oud-Geleen wordt een Romeinse villa vermoed.

 

Ca. 800 Karolingische tijd

In die tijd werd te Oud-Geleen de eerste kerk gebouwd en was er bewoning.

 

1201 Eerste vermelding van de naam van (de pastoor van) Geleen.

 

1257-1794 Geleen behoort tot de heerlijkheid (later graafschap) Valkenburg.

 

± 1275 schenken Walram de Rosse van Valkenburg en Philippa van Gelder het patronaatsrecht aan het klooster van Reichenstein.

 

1558 Geleen en Spaubeek worden tot heerlijkheid verheven. Arnold II Huyn wordt de eerste heer van Geleen.

 

1632 Maasveldtocht van Frederik Hendrik waarvan de gevolgen een grote ommekeer brachten in Geleen en omgeving.

 

1654 De heerlijkheid Geleen wordt tot graafschap verheven. Eerste graaf wordt Arnold V Wolfgang Huyn.

 

1661 Het partage tractaat betekende voor Geleen het einde van de 80-jarige oorlog. Diverse invallen van Franssen in onze streek hadden grote gevolgen voor de Geleense bevolking.

 

1669 Het graafschap wordt in naam van Maria Dorothea von Salm verheven. Vervolgens komt het graafschap in handen van prins Charles Joseph de Ligne, Nicolaas Willems, Marie Anne Victoire de Hayme de Bomal en uiteindelijk haar echtgenoot Claude Joseph Romain graaf de Marchant d'Ansembourg.

 

In de 18e eeuw woonden in Geleen vele Bokkenrijders en enkele van hun leiders zoals jonker Willem de Gavarelle, Winand de Preez en Herman Luijten.

 

1794 - 1814 Onder Frans bewind. De "Commune" Geleen behoorde vanaf 1796 tot het kanton Oirsbeek in het Arrondissement Maastricht.

 

In de jaren 1818 - 1820 werd een beslissing getroffen in een reeds langslepende kwestie over de Graetheide. Door een zeer oneerlijke en onredelijke verdeling raakte Geleen hier grote stukken grond kwijt aan met name Sittard. Dit feit en de gebeurtenissen er omheen zouden een grote rol gaan spelen in de rivaliteit tussen de twee gemeenten.

 

1839 De afscheiding van België had grote economische gevolgen voor de gemeente Geleen. De inwoners verkochten voorheen veel landbouwprodukten en vooral azijn naar de overkant van de Maas.

 

Na 1850 ontstaan de gemeentegrenzen van Geleen. De gemeente bestond toen uit drie gehuchten: Oud Geleen, Lutterade en Krawinkel.

 

1905 Naam "Hertogdom Limburg" wordt "Provincie Limburg".

 

In 1915 werd een begin gemaakt met de aanleg van de staatsmijn Maurits. Deze zou in 1923 zijn eerste steenkool leveren.

 

1932 Burgemeester Damenpark geopend.

 

5 oktober 1942, bij vergissing werd Geleen gebombardeerd. Er vielen 87 doden te betreuren.

 

18 september 1944, bevrijding van Geleen.

 

27 juli 1967, sluiting van de Staatsmijn Maurits en Cokesfabrieken.Januari 1982, gemeentelijke herindeling. Sindsdien liggen alle DSM-bedrijven in de regio op het grondgebied van Geleen.

1 januari 2001, de gemeenten Geleen - Sittard - Born vormen samen een nieuwe gemeente.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

heemkunde